Nằm ở phía tây của huyện Chương Mỹ, bên quốc lộ 6, xã Trường Yên có diện tích đất tự nhiên 604,4 ha, dân số hơn 2.925 hộ với hơn 12.000 khẩu sinh sống ở 05 thôn. Ngược dòng lịch sử, trở về những năm tháng đấu tranh chống giặc ngoại xâm hào hùng của dân tộc, sau khi Đảng cộng sản Việt Nam ra đời năm 1930, lãnh đạo phong trào cách mạng của dân tộc, nhân dân xã Trường Yên vốn có lòng yêu nước nồng nàn đã sớm giác ngộ và nhanh chóng bắt kịp đường lối đấu tranh cách mạng của Đảng. Từ những năm 1936, 1937 ở Trường Yên đã thành lập các đoàn thể như: Hội Phụ nữ giải phóng, thanh niên dân chủ, Hội  nông dân tương tế gồm những người giác ngộ cách mạng, tích cực, hăng hái là lực lượng nòng cốt của phong trào cách mạng.

 Đặc biệt sau một thời gian tích cực, chuẩn bị các điều kiện phát triển Đảng, ngày 26/11/1938, 04 thanh niên tiên tiến của thôn Yên Trường đã được kết nạp vào đảng và thành lập chi bộ Đảng Yên Trường, tiền thân của Đảng bộ xã Trường Yên cũng là chi bộ Đảng cộng sản đầu tiên của huyện Chương Mỹ ra đời, đã đánh dấu một mốc son lịch sử chói lọi, một bước trưởng thành quan trọng trong phong trào cách mạng và gây dựng cơ sở ở huyện. Từ đó, xã Trường Yên nói riêng và huyện Chương Mỹ nói chung đã có chi bộ Đảng làm hạt nhân trực tiếp lãnh đạo và phát triển phong trào đấu tranh cách mạng ở huyện, góp phần vào việc thành lập Ban tỉnh ủy Hà Đông vào cuối năm 1938.

Dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng, cán bộ và nhân dân xã Trường Yên cùng với nhân dân toàn huyện đã khởi nghĩa lật đổ chế độ phong kiến giành chính quyền về tay nhân dân. Trường Yên là nơi khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi đầu tiên ở huyện Chương Mỹ và tỉnh Hà Đông vào tối 16/8/1945. Ngày 17/8/1945 Lá cờ đỏ sao vàng đã tung bay tại Đình Làng Yên Trường.

Đình lành Yên Trường –nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên không chỉ là di tích lịch sử của xã mà con là nơi sinh hoạt văn hóa thể thao của người dân

Bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ ác liệt của dân tộc, nhiều thời điểm phong trào cách mạng bị đàn áp dã man, nhưng chi bộ Đảng Yên Trường vẫn không ngừng lớn mạnh lãnh đạo nhân dân cùng cả nước kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi với tinh thần “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, “Toàn dân, toàn diện, trường kỳ kháng chiến”. Bước vào cuộc đấu tranh chống giặc Mỹ, cán bộ và nhân dân Trường Yên lại tiếp tục thi đua vừa sản xuất, vừa chiến đấu, cùng toàn Đảng, toàn quân và nhân dân miền bắc chi viện cho miền nam, với  khẩu hiệu Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người "tất cả vì Miền Nam ruột thịt"; "tất cả cho tiền tuyến, để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược". Người sản xuất, người hăng hái lên đường nhập ngũ. Dấu chân của con em Trường Yên đã in trên khắp các chiến trường. Có gia đình có 02 người, ba người thân cùng lên đường đánh Mỹ.

Với những thành tích đã đạt được trong các cuộc đấu tranh bảo vệ quê hương, đất nước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Yên đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống pháp và hàng trăm Huân, huy chương các loại. Toàn xã có 04 Mẹ được truy tặng danh hiệu "Mẹ Việt Nam anh hùng”, 91 liệt sỹ đã hiến dâng trọn tuổi thanh xuân cho độc lập tự do của Tổ quốc và 49 thương, bệnh binh đã để lại một phần xương máu cho của mình nơi chiến trận. Những phần thưởng cao quý và sự hy to lớn ấy của các thế hệ cha anh mãi mãi được nhân dân Trường Yên khắc ghi và tự hào.

Tuổi trẻ xã Trường Yên thường xuyên chăm lo các phần mộ liệt sỹ thể hiện lòng biết ơn với sự hy sinh to lớn của các anh

Sau 02 cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, bước vào công cuộc đổi mới và phát triển, Đảng bộ xã Trường Yên đã lãnh đạo chính quyền và nhân dân trong xã vượt qua mọi khó khăn, thách thức, phát huy truyền thống cách mạng và những tiềm năng, lợi thế của quê hương, tập trung phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Đặc biệt, chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai trong điều kiện có nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, song với sự đồng tình ủng hộ và chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong xã. Năm 2017, xã Trường Yên đã được UBND Thành phố Hà Nội công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020; năm 2019 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen có thành tích trong phong trào thi đua cả nước chung tay xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020 và năm 2023 này, Đảng bộ xã đã tiếp tục đề ra chỉ tiêu phấn đấu về đích nông thôn mới nâng cao.

Diện mạo nông thôn xã Trường Yên ngày càng khang trang

Từ những nỗ lực không ngừng của cán bộ và nhân dân trong xã và thành công của chương trình xây dựng nông thôn mới đã đưa bộ mặt nông thôn Trường Yên ngày càng khởi sắc toàn diện trên các lĩnh vực. Những năm gần đây tốc độ tăng trưởng kinh tế của xã hằng năm đạt từ 12 - 13%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tăng dần tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ. Thu nhập bình quân đầu ng­ười của xã tăng cao sau mỗi năm 2023 đạt 76,5 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ có mức sống khá và giàu tăng lên mỗi năm. Tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 0,14%.

Nhiều mô hình trang trại chăn nuôi ở xã Trường Yên cho giá trị kinh tế cao.

Làng nghề Mộc Phù Yên phát triển với gần 200 hộ làm nghề.

Đi đôi với phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội ở Trường Yên ngày càng khởi sắc. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”. được đông đảo các tầng lớp nhân dân trong xã đồng tình hưởng ứng. Các lễ hội truyền thống được giữ gìn và phát huy, việc cưới việc tang, mừng thọ được thực  hiện theo nếp sống mới. Các thôn đều có nhà văn hóa, sân thể thao, đảm bảo nhu cầu luyện tập và vui chơi cho người dân. Đường làng, ngõ xóm đã được bê tông hóa sạch đẹp, nhiều tuyến đường lắp hệ thống đèn chiếu sáng. Tỷ lệ gia đình văn hóa ở các thôn hàng năm đạt trên 90%; cả 5/5 thôn đã được công nhận danh hiệu làng văn hoá, cơ quan xã.

Đảng ủy, chính quyền và nhân dân Trường Yên cũng luôn dành sự quan tâm chăm lo đặc biệt cho sự nghiệp giáo dục & đào tạo. Các trường học từng bước được đầu tư xây dựng khang trang, chất lượng giáo dục được nâng lên, tỷ lệ học sinh khá, giỏi các cấp, số học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học năm sau cao hơn năm trước. Hiện nay, trường THCS và mầm non đã đạt chuẩn quốc gia mức độ 1, Trường tiểu học đang đề nghị huyện và thành phố thẩm định công nhận lại chuẩn quốc gia mức độ 1 để  phấn đấu năm 2023, 100% trường trên địa bàn xã đều được công nhận chuẩn quốc gia mức độ 1. Xã được công nhận chuẩn quốc gia về Y tế giai 2016-2020 và đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn đến năm 2030.

Phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT ở xã Trường Yên ngày càng phát triển mạnh

Trường Yên thực hiện tốt công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ hằng năm

Cả hệ thống chính trị và nhân dân luôn quan tâm chăm lo đến các gia đình chính sách, người có công, các hộ nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội, góp phần thực hiện tốt công tác đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo và giữ vững; Công tác quân sự địa phương luôn được củng cố; vững mạnh và sẵn sàng chiến đấu; hàng năm đều hoàn thành tốt các nhiệm vụ tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị được chú trọng, không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và năng lực hiệu quả công tác quản lý trên các lĩnh vực. Đảng bộ xã nhiều năm được công nhận là Đảng bộ trong sạch vững mạnh.

85 năm qua, Đảng bộ xã Trường Yên đã trưởng thành về mọi mặt và lớn mạnh không ngừng, từ 1 chi bộ có 4 đảng viên, đến nay toàn Đảng bộ đã có 204 đảng viên sinh hoạt tại 10 chi bộ. Trong đó có 59 đảng viên đã được trao huy hiệu Đảng. Trải qua 24 kỳ đại hội, Đảng bộ xã đã lãnh đạo chính quyền, nhân dân thực hiện thắng lợi các nghị quyết về phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, tạo nên những bước phát triển vượt bậc trên các lĩnh vực của  đời sống  xã hội. Năm 2019, nhân dân và cán bộ xã Trường Yên đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen có thành tích trong phong trào thi đua cả nước chung tay xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020; Năm 2020, Tổ Covid cộng đồng thôn Phù Yên được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen trong công tác phòng, chống dịch Covid -19; 02 năm liên tục  2019 và 2020 xã được UBND Thành phố Hà Nội tặng cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua và nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp các ngành.

Trường Yên tổ chức lễ đón nhận Quyết định công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020.

Càng tự hào về truyền thống cách mạng vẻ vang, về những thành quả trong cuộc cuộc đổi mới xây dựng quê hương suốt chặng đường 85 năm qua, cán bộ và nhân dân xã Trường Yên càng ra sức thi đua, khai thác những tiềm năng, lợi thế của quê hương, nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo, ý chí tự lực vươn lên, đoàn kết, nỗ lực thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XXV, nhiệm kỳ 2020 -2025. Quyết tâm xây dựng Đảng bộ xã vững mạnh; xây dựng quê hương Trường Yên ngày càng giàu đẹp, văn minh, tiến bộ, sớm về đích nông thôn mới nâng cao, xứng đáng với truyền thống cách mạng của quê hương anh hùng.

                                                         Minh Thân