" Dù ai xuống biển lên non

Nhớ ngày lễ hội Chúc Sơn mà về"

Làng Chúc Sơn tổ chức Lễ tế đinh, Lễ sướng khoán để phục vụ Lễ Hội.

Thông lệ cứ 5 năm hội làng Chúc Sơn được tổ chức 2 lần, nhằm thể hiện lòng tưởng nhớ của nhân dân đối với công đức của Tam vị thành hoàng làng. Theo truyền thuyết được ghi trong phả tích của làng thì ba vị Thành Hoàng làng Chúc Sơn là ba vị dũng tướng đã cùng Phù Đổng Thiên Vương giúp vua Hùng Huy Vương - tức vua Hùng Vương thứ sáu đánh đuổi giặc Ân và sau đó lập nên Chúc Sơn Trang tức làng Chúc Sơn ngày nay, dạy dân cấy, cày. Sau khi ba vị quy hoá, nhân dân nhớ công ơn lập nên Đình thờ để muôn đời con cháu quanh năm thờ phụng. Đình Nội thờ Đức Thánh Cả, đình Xá thờ Đức Thánh Hai và Đức Thánh Ba. Trong đình có treo cặp đối "Tam quang hợp đức ", "Thiên bảo địa linh" - tức Trời bảo đất này linh thiêng, ánh sáng của mặt trăng, mặt trời và vì sao tượng trưng cho ba anh em Đức thánh. Năm 1988, cả hai đình đã được nhà nước công nhận "Di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia". Riêng ba vị Thành Hoàng còn được các triều đại từ nhà Lê đến nhà Nguyễn phong 40 đạo sắc với tước Đại Vương và Thượng Đẳng Phúc Thần. Lễ hội truyền thống làng Chúc Sơn được tổ chức trong 3 ngày 11, 12 và 13 tháng giêng. Hội làng được tổ chức với các nghi lễ tế và phần hát quan họ, các trò chơi dân gian truyền thống. Tuy nhiên điểm hấp dẫn nhất là lễ rước kiệu. Đoàn rước kiệu được chọn cử là những thanh niên cao lớn, khỏe mạnh và phải thực hiện ăn riêng, ở riêng khỏi gia đình từ trước ngày rước 1 tuần cho đến khi Lễ hội kết thúc. Đây là nét đẹp truyền thống riêng có ở Lễ hội làng Chúc Sơn, được nhân dân làng lưu giữ nhiều đời nay nhằm thể hiện sự tôn kính đối với Tam vị thành hoàng làng. Năm nay Đức Thánh Hai và Đức Thánh Ba sang thăm Đức Thánh Cả. Bởi lần tổ chức hội làng trước Đức Thánh Cả đã sang thăm hai em. Cả ba kiệu Đức Thánh đều được tổ chức rước từ sáng. Tầm trưa, Các kiệu rước Đức Thánh ngự tại đình Trung để các cụ tế hội đồng giao quan và làm lễ dâng hương. Nghi lễ này đã được những người cao tuổi của làng tập luyện từ nhiều tháng trước đó, đảm bảo không để xảy ra sai sót trong ngày lễ chính này. Cũng như mọi năm, lễ hội có tổ chức khu vui chơi riêng dành cho trẻ em. Đặc biệt, lễ hội còn tổ chức giải cờ người, tổ tôm điểm thu hút nhiều danh thủ trong và ngoài địa phương tham gia, tạo sân chơi vui vẻ cho người dân. Ban ngày và buổi tối, nhân dân trong làng nô nức rủ nhau đi xem Hội và tham gia các trò chơi, thể hiện sự gắn kết tình làng nghĩa xóm, tinh thần đoàn kết trong cộng động dân cư. Đây chính là những điểm nhấn tạo nên nét đẹp của lễ hội làng Chúc Sơn, thu hút hàng ngàn người trong làng cùng du khách thập phương về tham dự. Hội làng là dịp để những người con xa quê trở về thăm quê, sum họp cùng gia đình, bạn bè, người thân. Lễ hội có đông người ồn ào, náo nhiệt nhưng không hỗn độn. Bên cạnh lực lượng công an thị trấn còn có lực lượng bảo vệ do dân làng cử ra để giữ gìn an ninh trong lễ hội, đảm bảo an toàn cho nhân dân.

Lễ hội nào cũng hàm chứa một tâm tưởng kín đáo sâu xa, có lẽ lễ hội truyền thống của làng văn hoá Chúc Sơn là sự tích hợp tín ngưỡng cầu nước, cầu mưa của cư dân nông nghiệp từ trước tới nay vào đầu năm và cũng là đầu vụ xuân, với lòng mong ước mưa thuận gió hoà, nhân dân được mùa no ấm./.

Lan Oanh

Trung tâm Văn hóa, TT&TT Chương Mỹ