Trải qua hàng trăm năm phát triển, làng nghề mây, tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa  luôn giữ được những giá trị truyền thống mà ông cha để lại, đồng thời phát huy sáng tạo đưa sản phẩm làng nghề dần đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật.

Ảnh: Sản phẩm làng nghề mây tre đan Phú Vinh tham gia nhiều Hội chợ, giới thiệu, trưng bày sản phẩm trên địa bàn Thành phố Hà Nội và huyện Chương Mỹ.

Vốn là vùng quê chiêm trũng, Phú Vinh thuận lợi cho việc trồng cây mây, cây tre. Nhiều người dân làm nghề Phú Vinh gắn bó và thuộc tính từng sợi mây, cây tre từ rất lâu đời. Theo nghề cha truyền, con nối dần dần nghề mây, tre đan phát triển trở thành nghề truyền thống cả làng. Nét đặc trưng trong sản phẩm mây tre đan truyền thống Phú Vinh là hình dáng tuy đơn giản, mộc mạc nhưng kỹ thuật sản xuất lại rất tinh xảo, đòi hỏi sự công phu của những đôi bàn tay tài hoa, khéo léo.

Đến với làng nghề Phú Vinh, được tận mắt chứng kiến mới thấy hết những sản phẩm mây, tre đan đẹp, tinh xảo với hàng trăm mẫu mã, thể loại khác nhau. Không chỉ làm ra những vật dụng gia đình, mộc mạc đậm chất làng quê như: Khay, đĩa, rổ, rá, dần sàng, túi xách, cơi trầu… mà những sản phẩm nội thất, đồ trang trí rất hấp dẫn như: Bàn ghế, bình hoa, chao đèn, lọ lộc bình, khung ảnh. Ngày nay, người dân Phú Vinh còn làm ra những đồ lưu niệm, đồ trang sức đòi hỏi tay nghề kĩ thuật cao như: Chim bay, cá lượn, tranh chân dung, hoành phi câu đối, chao đèn, lu nước... Qua trí tưởng tượng và bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, các sản phẩm thành hình mang trọn nét độc đáo và đặc trưng riêng của Phú Vinh.

Ảnh: Nghề làm hàng mây tre đan được nhiều thế hệ người dân thôn Phú Vinh giữ gìn và ngày càng phát triển.

Ảnh: Công chúa Victoria Thụy Điển đến thăm làng nghề Mây tre đan Phú Vinh.

Các công đoạn sản xuất mây, tre đan rất cầu kỳ. Người làm nghề phải biết chọn nguyên liệu ưng ý rồi tuốt, phơi, chẻ nan… Sau đó, nguyên liệu sẽ được sấy khói rơm, hoặc phơi nắng để có màu đẹp tự nhiên, cuối cùng mới đến tay người thợ đan thành sản phẩm. Nghệ nhận Hoàng Văn Hạnh chia sẻ: chẻ nan là một kỹ thuật khó, đòi hỏi người thợ có tay nghề cao. Tùy theo từng sản phẩm mà người thợ có cách chẻ nan riêng, sợi nan lúc thì chẻ thành từng ống tròn nhỏ, lúc chẻ thành những nan mỏng. Trước đây, tất cả các công đoạn đều làm bằng tay, nhưng đến nay chẻ nan được máy hỗ trợ, nhưng sau đó con người vẫn phải tuốt lại để có những sợi nan mượt mà, phẳng bóng.

Nói về đặc sắc của làng nghề, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Tĩnh cho biết, làng nghề mây tre đan Phú Vinh nổi tiếng bởi vì chất, kĩ năng, kĩ thuật cũng như các đường đan đặc biệt tỉ mỉ, cầu kì. Với khả năng sáng tạo và đôi bàn tay khéo léo, các nghệ nhân Phú Vinh đã tạo ra hàng trăm cách đan khác nhau như: Đan xương cá, kết hình hoa và kết màu sắc, tạo hình hoa văn nổi trên nhiều mẫu sản phẩm tinh xảo… có tính thẩm mỹ cao.

Ảnh: Chủ cơ sở sản xuất mây tre Hạnh Hân giới thiệu các sản phẩm mây tre giang.

Để phù hợp với thị hiếu của thị trường, trong thời gian qua một số cơ sở sản xuất trong thôn đã chủ động thay đổi  hướng sản xuất. Từ các sản phẩm đồ gia dụng chuyển sang sản xuất các sản phẩm thủ công mĩ nghệ đồ trang trí, trang sức và các sản phẩm phục vụ du lịch vừa giữ được nghề lại tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương. Ông Tĩnh cho rằng, với nghề mây tre đan để làm ra những sản phẩm thủ công mĩ nghệ cao cấp tinh xảo và mang tính nghệ thuật cao phải do những người thợ có bàn tay tài hoa, óc sáng tạo tận tâm với nghề mới làm nên được. Bên cạnh đó biết kết hợp cái truyền thống với kiến thức khoa học hiện đại như thiết kế, phối màu tạo ra cái khỏe khoắn của tre và cái mềm mại của mây mang lại nhưng nét rất riêng cho dòng sản phẩm của hướng tới khách du lịch và nhận thấy sức tiêu thụ sản phẩm tại thị trường nội địa không cao, Cơ sở sản xuất mây tre đan Hân Hạnh và một số công ty mây tre đan Phú Vinh đã hướng đến khách hàng là du khách nước ngoài, từ đó quảng bá sản phẩm vào những thị trường như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Mỹ, Hà Lan, Đức, Tây Ban Nha...Thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” OCOP, một số doanh nghiệp mây tre đan ở xã Phú Nghĩa đã đăng ký các sản phẩm tham gia phân hạng sản phẩm OCOP của thành phố Hà Nội. Kết quả, trong 2 năm 2019 và 2020 có trên 20 sản phẩm mây tre đan của Công ty TNHH mỹ nghệ Hoa Sơn và Công ty TNHH Mây tre đan Việt Quang ( xã Phú Nghĩa) được UBND Thành phố Hà Nội công nhận đạt sản phẩm 4 sao, trong đó sản phẩm Hộp vuông của Công ty TNHH mỹ nghệ Hoa Sơn đề nghị xếp hạng 5 sao.

Ảnh: Sản phẩm làng nghề mây tre đan Phú Vinh tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP của thành phố Hà Nội.

Ảnh: Một số hình ảnh về sản phẩm mây tre đan của làng nghề Phú Vinh.

Suốt bao năm qua, sản xuất hàng  mây tre đan đã trở thành nghề truyền thống, đảm bảo giải quyết việc làm, tạo thu nhập ổn định cho một lượng lớn người lao động, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc, cốt cách làng nghề mà cha ông để lại cho người dân Phú Vinh. Bên cạnh đó, làng nghề Phú Vinh đã trở thành điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước đến thăm quan, trải nghiệm.

                                                                             Kim Thoa

                                                         (Trung tâm Văn hóa – TT&TT)