Nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh ở làng nghề mây tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa được Hiệp hội các làng nghề Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ nhân năm 2008, tiếp đó năm 2009 được UBND thành phố phong tặng danh hiệu nghệ nhân Hà Nội và đến năm 2016 nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú.

Ở tuổi 51, nhưng nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh đã có hơn 40 năm gắn bó, trăn trở với nghề mây tre đan, bởi từ nhỏ trong  không gian sống của ông chỗ nào cũng là đồ nghề làm hàng. Thậm chí đồ chơi của ông ngày ấy cũng là những cái đục, cái dùi, những mẩu tre, giỏ hàng.v.v. chứ không phải là những đồ chơi hiện đại như ô tô, tàu điện, hộp xếp hình, xếp chữ như trẻ con chơi bây giờ. Khi đang là học sinh Tiểu học, ông đã bắt đầu được dạy và làm được những công đoạn đơn giản để tạo ra một sản phẩm mây tre đan. Cứ thế, ông thạo nghề từ lúc nào không biết.

Ảnh: Nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú năm 2016.( ảnh giấy khen)

Trong câu chuyện thân mật, cởi mở nghệ nhân Hạnh tự hào chia sẻ: có được thành quả như ngày hôm nay ông luôn thầm cảm ơn là mình đã may mắn được sinh ra trong một gia đình có truyền thống lâu đời làm nghề mây tre đan, là con út trong 8 anh chị em, nhưng dường như ông lại là người được thừa hưởng nhiều hơn cả niềm đam mê và sự tài hoa của người cha là cố nghệ nhân Hoàng Văn Khu - người nghệ nhân nổi tiếng của làng nghề Phú Vinh, xã Phú Nghĩa những năm 70 của thế kỷ trước. Sinh thời, nghệ nhân Hoàng Văn Khu rất giỏi thiết kế, sáng tác mẫu mã mới. Trong nhiều năm ông được bầu là tổ trưởng tổ mẫu của Hợp tác xã mây tre đan Phú Nghĩa, ông đã sáng tác, thiết kế ra nhiều mẫu sản phẩm đẹp, có giá trị được khách nước ngoài rất ưa chuộng, đem lại được nhiều hợp đồng xuất khẩu và  lợi ích cho Hợp tác xã.

Thừa hưởng nét tài hoa đó của người cha, nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Hạnh đã luôn đam mê tìm tòi, sáng tạo ra những mẫu sản phẩm mới, không chỉ độc đáo, tinh tế mà còn đáp ứng được thị hiếu của khách hàng, đòi hỏi của thị trường xuất khẩu và dành được nhiều giải thưởng tại các triển lãm sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Hà Nội và toàn quốc. Đặc biệt nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh cùng với vợ nghệ nhân Nguyễn Thị Hân là những người đầu tiên có sáng kiến kết hợp tinh hoa của hai làng nghề: Gốm Bát Tràng và Mây tre đan Phú Vinh, tạo ra một loại sản phẩm mỹ nghệ mới có tên là gốm sứ quấn mây.

Vào những năm 90 của thế kỷ trước, khi nghề mây tre đan ở Phú Vinh gặp nhiều khó khăn về đầu ra do khủng hoảng kinh tế, thị trường xuất khẩu bị ngưng trệ. Xưởng sản xuất của gia đình ông cũng vì thế mà vắng bóng người thợ. Nhiều đêm trăn trở với việc giữ nghề và tìm hướng phát triển mới, Nghệ nhân Hạnh đã quyết định vào miền Nam để tìm hiểu thị trường. Sau nhiều ngày bôn ba ở thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh, khi đến thăm làng gốm ở Biên Hòa - Đồng Nai ông đã nảy ra ý tưởng mới là kết hợp giữa cói với gốm sứ. Khi những sản phẩm gốm sứ quấn cói ra đời ở làng gốm Biên Hòa được khách nước ngoài rất ưa thích, đặc biệt là du khách Pháp. Ông đã quyết định trở ra Bắc và cùng vợ tìm đến làng gốm Bát Tràng để thực hiện ý tưởng của mình. Sau nhiều ngày tìm tỏi, thử nghiệm, sản phẩm mỹ nghệ mới của gia đình ông có tên là gốm sứ quấn mây ra đời và đã đạt được giải nhất trong Hội chợ làng nghề và thi sản phẩm thủ công Việt Nam do do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức năm 2005. Sản phẩm đã nhanh chóng thu hút được sự chú ý của khách nước ngoài và ông đã ký được một hợp đồng với 12.000 sản phẩm gốm sứ quấn mây xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Bên cạnh giải thưởng đặc biệt này, Nghệ nhân Hạnh còn đạt được một số giải thưởng khác như: giải nhì tại triển lãm chuyên đề thiết kế mẫu và sản phẩm mây tre do Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch tổ chức năm 2011, giải ba trong cuộc thi sáng tác mẫu quà tặng thủ công mỹ nghệ chào mừng 1.000 năm Thăng long - Hà Nội.v.v.  

Ảnh: Nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh giới thiệu sản phẩm cho khách hàng nước ngoài và trong nước.

Sau sản phẩm bình gốm quấn mây làm sôi động lại xưởng sản xuất của gia đình ông, nghệ nhân Hạnh tiếp tục không ngừng tìm tòi, sáng tạo, thiết kế ra nhiều mẫu sản phẩm khác đáp ứng nhu cầu thị trường và tìm hướng đi riêng cho mình. Hiện nay, sản phẩm thế mạnh và là đặc trưng của cơ sở sản xuất hàng thủ công mây tre đan của gia đình nghệ nhân mang tên Hạnh Hân là các mặt hàng trang trí, đồ lưu niệm như: các loại lồng đèn, túi thời trang, lọ hoa, đế để ấm, chén, kể cả đồ trang sức cũng được nghệ nhân sáng tác từ mây tre như các loại vòng đeo tay, khuyên tai. Ngoài xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới như: Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, những năm gần đây, nghệ nhân Hạnh đã đưa những sản phẩm lưu niệm, trang trí, trang sức của gia đình vào thị trường nội địa và đã được nhiều cơ sở bán hàng lưu niệm, hàng thủ công ở Hà Nội tìm đến đặt hàng.

Nghệ nhân cho biết: Nội địa cũng là thị trường tiềm năng rất tốt nếu có những sản phẩm phù hợp. Vì vậy, hiện nay không chỉ chú trọng đến các mẫu hàng xuất khẩu mà nghệ nhân Hoàng Văn Hạnh vẫn không ngừng tìm tòi, sáng tạo, thiết kế ra những sản phẩm Mây tre đan mới đáp ứng được nhu cầu người tiêu dùng trong nước, vừa để tạo thêm việc làm cho xưởng sản xuất của gia đình, người lao động trong làng, vừa để thỏa lòng đam mê sáng tạo của mình, cũng là để góp phần gìn giữ và phát huy nghề mây tre đan truyền thống của quê hương Phú Vính, Phú Nghĩa.

                                          Minh Thân - Đặng Huyền

(Trung tâm Văn hóa - TT&TT Chương Mỹ)