Các di tích trên địa bàn huyện được quan tâm quản lý, bảo vệ và đầu tư tôn tạo.

Hiện nay, số lượng di tích xuống cấp trên địa bàn huyện còn nhiều, các di tích xuống cấp với nhiều nguyên nhân, trong đó bao gồm yếu tố tự nhiên, yếu tố xã hội và thời gian. Trong những năm qua công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích theo Luật di sản văn hóa và các văn bản hướng dẫn của UBND Thành phố, các Sở, Ban ngành trực thuộc Thành phố đã được UBND huyện tiếp thu đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo xuống cơ sở và có nhiều chuyển biến tích cực; các xã, thị trấn đã làm tốt công tác quản lý di tích, bảo vệ hiện vật, bảo vệ cảnh quan môi trường. Những vụ vi phạm di tích đã được phát hiện và phối hợp xử lý, giải quyết kịp thời.

Thực hiện các dự án đầu tư lĩnh vực di tích tại Nghị quyết số 02/NQ-HĐND ngày 8/4/2022 của HĐND thành phố Hà Nội, huyện Chương Mỹ dự kiến bố trí vốn thực hiện giai đoạn 2021-2025 là 499.891 triệu đồng, bố trí cho 29 dự án (khởi công thực hiện 13 dự án, hoàn thành trong năm 2023 là 1 dự án). Tổng kế hoạch vốn đã bố trí giai đoạn 2021-2024 là 300.155 triệu đồng. Tính đến ngày 31/1/2024, huyện Chương Mỹ đã giải ngân 78.900 triệu đồng, đạt 26% kế hoạch vốn. Riêng năm 2024, vốn ngân sách thành phố bố trí 215.000 triệu đồng.

Di tích chùa Trầm, chùa Trăm Gian

Trên địa bàn huyện hiện đang triển khai thực hiện các dự án đầu tư liên quan đến phát huy điểm đến của cụm di tích lịch sử chùa Trầm – chùa Vô Vi – chùa Trăm Gian, thuộc địa bàn xã Phụng Châu và xã Tiên Phương. Cụ thể, dự án đầu tư xây dựng khu trưng bày về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại di tích chùa Trầm; dự án tu bổ, tôn tạo chùa Trăm Gian, xã Tiên Phương; dự án tu bổ, tôn tạo cụm di tích chùa Trầm, xã Phụng Châu; dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường du lịch chùa Trầm; dự án cải tạo, nâng cấp đường 419 (giai đoạn 2) trên địa bàn huyện Chương Mỹ (đoạn tiếp giáp xã Tân Hòa, huyện Quốc Oai đến thị trấn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ)….. Hai cụm di tích chùa Trầm, xã Phụng Châu và chùa Trăm Gian, xã Tiên Phương của huyện Chương Mỹ là hai di tích lịch sử với nhiều cảnh quan kiến trúc đặc biệt trong không gian văn hóa khu vực phía Tây của Thủ đô. Tuy nhiên, thời gian qua, các dự án mới chỉ dừng lại ở trùng tu, nâng cấp mà chưa có quy hoạch tổng thể gắn với phát triển du lịch, văn hóa của địa phương.

Trong thời gian tới, huyện Chương Mỹ sẽ tích cực nghiên cứu, tìm hiểu để có cách tiếp cận mới trong triển khai các dự án đầu tư xây dựng mang tính tổng thể, tính đến liên thông kết nối với các địa phương, hoặc liên vùng. Huyện Chương Mỹ sẽ tập trung triển khai các công việc để hoàn thành đối với dự án chùa Trầm và chùa Trăm Gian theo tiến độ đề ra. Trong đó, chú trọng bảo tồn nguyên bản các giá trị, đặc biệt là Nhà lưu niệm Bác Hồ trong chùa Trầm sẽ quan tâm chuẩn bị nội dung trưng bày hiện vật, tài liệu. Đồng thời, phối hợp với Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội kiểm kê tư liệu, hiện vật để số hóa và làm nổi bật tính đặc trưng, tiêu biểu riêng có của hai ngôi chùa… nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, khai thác tiềm năng du lịch văn hóa, tâm linh.

Bên cạnh việc quan tâm tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử -văn hóa, huyện Chương Mỹ còn chú trọng làm tốt công tác quản lý, bảo vệ di tích trên địa bàn huyện, nhất là công tác bảo vệ di tích trong mùa mưa bão năm 2024. Mới đây, UBND huyện đã ban hành văn bản yêu cầu UBND các xã, thị trấn tiếp tục tuyên truyền, phổ biến quy định của Nhà nước về quản lý, bảo vệ di tích; đồng thời lắp đặt biển chỉ dẫn, cảnh báo, nội dung hướng dẫn du khách khi đến tham quan tại di tích; Chỉ đạo Ban Quản lý di tích, Tiểu ban quản lý di tích, người trông nom, trụ trì di tích thường xuyên theo dõi, nắm bắt thông tin về diễn biến của thời tiết để chủ động triển khai các biện pháp che chắn, gia cố, chống đỡ các vị trí, hạng mục di tích bị xuống cấp để bảo vệ tuyệt đối an toàn cho di tích khi xảy ra gió bão, mưa lớn, ngập lụt, tránh nguy cơ hủy hoại nghiêm trọng; bố trí, cắt cử người bảo vệ, trông coi, giữ gìn cảnh quan môi trường và chăm sóc di tích; không để xảy ra sự cố mất an toàn làm ảnh hưởng đến di tích.

Đối với các di tích đã bị xuống cấp nghiêm trọng có nguy cơ sập đổ, trong trường hợp cấp thiết không thể chống đỡ, cần khẩn trương báo cáo, đề xuất UBND huyện để có biện pháp xử lý kịp thời; cần thiết lập hàng rào bảo vệ và đặt biển báo khu vực nguy hiểm cho nhândân và khách thập phương biết. Tuyệt đối không để xảy ra công trình kiến trúc của di tích bị sập, đổ.

Triển khai thực hiện cắt tỉa các cành cây sâu, mọt, khô, không đảm bảo an toàn, nhất là những cành cây ở vị trí tiếp giáp, liền kề với công trình kiến trúc và khuôn viên di tích có khả năng gãy, đổ ảnh hưởng đến di tích; quá trình cắt tỉa phải sử dụng công cụ, phương tiện hỗ trợ đảm bảo an toàn lao động.

Kiểm tra hệ thống thoát nước của di tích, bảo đảm tiêu thoát nước kịp thời tránh gây ngập úng trong khu di tích. Đối với những di tích ở địa bàn trũng thấp, ven sông, ngoài đê, cách xa khu dân cư, nơi có nguy cơ sạt lở đất, lũ quét cần có phương án chằng chống những hạng mục có khả năng bị ngập nước đồng thời di rời hiện vật, đồ thờ đến nơi cao hơn, đảm bảo an toàn.

UBND giao Phòng Văn hoá và Thông tin huyện thường xuyên kiểm tra, giám sát, đôn đốc UBND xã, thị trấn triển khai thực hiện các biện pháp, phương án quản lý, bảo vệ di tích trong mùa mưa bão; thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị hoặc người được giao trực tiếp quản lý, khai thác di tích và tổ chức, cá nhân có liên quan, nghiêm túc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ di tích; phát hiện, xử lý kịp thời hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý tổchức, cá nhâncó hành vi vi phạm đến di tíchtheo quy định của pháp luật.

Nguyễn Huế